Từ năm 2026, chính sách thuế mới sẽ chính thức xóa bỏ hình thức nộp thuế khoán. Thay vào đó, toàn bộ hộ kinh doanh sẽ phải tự kê khai và tự nộp thuế theo doanh thu và chi phí thực tế.
Đây là một bước chuyển quan trọng trong quản lý thuế, giúp hoạt động kinh doanh trở nên minh bạch, rõ ràng hơn, đồng thời tạo cơ hội cho hộ kinh doanh được tính thuế công bằng, hợp lý như doanh nghiệp.
Tuy nhiên, nhiều hộ kinh doanh vẫn còn lúng túng: “Nếu bỏ thuế khoán, vậy tôi phải làm gì, có khó không, có tốn thêm chi phí không?”. Trong bài viết này, Kế toán Việt Anh sẽ giải thích chi tiết từng bước, giúp hộ kinh doanh hiểu rõ lợi ích, cách chuyển đổi và những hỗ trợ hiện có từ ngành Thuế.
1. Lợi ích của việc ghi chép đầy đủ doanh thu, chi phí hằng ngày
Theo lãnh đạo Cục Thuế, việc minh bạch và ghi chép rõ ràng doanh thu, chi phí hằng ngày mang lại lợi ích trực tiếp cho hộ kinh doanh. Khi có sổ sách cụ thể, hộ sẽ biết chính xác tháng này bán được bao nhiêu, chi bao nhiêu, lãi lỗ như thế nào, từ đó chủ động điều chỉnh kế hoạch kinh doanh phù hợp.
Không chỉ giúp kiểm soát tài chính, việc ghi chép đầy đủ còn giúp hộ kinh doanh chứng minh được chi phí hợp lý khi cơ quan thuế kiểm tra, tránh bị áp thuế cao hoặc bị coi là không hợp lệ. Thực tế, nhiều hộ kinh doanh sau khi chuyển sang kê khai đã nhận thấy lợi ích lớn. Chủ động quản lý tài chính, dễ tiếp cận vốn ngân hàng và đối tác tin tưởng hơn nhờ hồ sơ kế toán rõ ràng.
Theo thống kê mới nhất, chỉ trong 9 tháng đầu năm 2025, hơn 18.500 hộ kinh doanh nộp thuế khoán đã chuyển sang phương pháp kê khai, và gần 2.530 hộ đã chuyển lên mô hình doanh nghiệp.
Đặc biệt, 98% hộ kê khai đã thực hiện khai, nộp thuế điện tử, và hơn 133.000 hộ đăng ký hóa đơn điện tử từ máy tính tiền – cho thấy xu hướng chuyển đổi đang diễn ra mạnh mẽ và thuận lợi.
2. Chuyển từ thuế khoán sang kê khai có phức tạp không?
Trái với lo ngại của nhiều người, việc chuyển sang kê khai thuế không hề phức tạp.
Theo hướng dẫn của Cục Thuế, hộ kinh doanh chỉ cần thực hiện một số bước cơ bản:
-
Làm quen với việc ghi chép sổ sách kế toán theo chế độ quy định.
-
Đăng ký và sử dụng hóa đơn điện tử nếu thuộc đối tượng bắt buộc.
-
Sử dụng ứng dụng hỗ trợ khai, nộp thuế điện tử như eTax Mobile để kê khai nhanh chóng, chính xác.
Hiện nay, cơ quan thuế đã cung cấp miễn phí dịch vụ thuế điện tử – từ đăng ký, kê khai đến nộp thuế. Nhờ đó, hộ kinh doanh có thể thực hiện toàn bộ quy trình ngay trên điện thoại hoặc máy tính, không cần đến cơ quan thuế trực tiếp.
3. Xuất hóa đơn có làm tăng chi phí không?
Một trong những băn khoăn lớn nhất của hộ kinh doanh là việc xuất hóa đơn có thể làm phát sinh chi phí. Trên thực tế, việc xuất hóa đơn điện tử hiện nay rất đơn giản và gần như không tốn thêm chi phí đáng kể. Hóa đơn có thể được khởi tạo trực tiếp từ máy tính tiền (POS) hoặc phần mềm bán hàng với thao tác nhanh chóng, thuận tiện, không đòi hỏi thiết bị phức tạp.
Việc xuất hóa đơn còn giúp hộ kinh doanh chứng minh nguồn gốc hàng hóa, minh bạch giao dịch và bảo vệ quyền lợi khi có tranh chấp. Theo lãnh đạo ngành Thuế, đây là xu hướng tất yếu trong kinh doanh hiện đại – giống như việc các cửa hàng tiện lợi, siêu thị nhỏ hiện nay đều xuất hóa đơn cho dù giá trị đơn hàng chỉ vài nghìn đồng.
4. Cơ quan thuế hỗ trợ và đồng hành cùng hộ kinh doanh
Để giúp người nộp thuế yên tâm khi chuyển đổi, ngành Thuế đang triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ đồng bộ. Cụ thể, cơ quan thuế đã tham mưu sửa đổi Luật Quản lý thuế và các Luật Thuế GTGT, TNCN để phù hợp với cơ chế mới.
Trong đó, dự thảo Luật Thuế TNCN đã đề xuất tính thuế theo thu nhập thực tế (doanh thu trừ chi phí) cho những hộ có sổ sách kế toán đầy đủ – giúp họ được tính thuế công bằng như doanh nghiệp thay vì theo tỷ lệ khoán cố định.
Cùng với đó, Cục Quản lý Giám sát Kế toán – Kiểm toán (Bộ Tài chính) cũng đang đề xuất đơn giản hóa chế độ kế toán cho hộ kinh doanh và doanh nghiệp siêu nhỏ. Mục tiêu là giúp chủ hộ có thể tự ghi sổ, tự quản lý trên phần mềm kế toán, không cần thuê nhân sự kế toán chuyên trách, tiết kiệm chi phí mà vẫn đảm bảo đúng quy định.
Ngành Thuế còn phối hợp với các đơn vị cung cấp phần mềm hóa đơn, kế toán để hỗ trợ hộ kinh doanh các gói sử dụng chi phí thấp, thân thiện và dễ thao tác.
Đồng thời, trong quý IV/2025, hệ thống eTax Mobile và cổng thuế điện tử sẽ được nâng cấp toàn diện – tạo thành hệ sinh thái thuế điện tử thông minh dành riêng cho hộ kinh doanh, giúp người nộp thuế dễ dàng kê khai, nộp thuế và quản lý hóa đơn chỉ với vài thao tác.
5. Hộ kinh doanh nên chuẩn bị gì ngay từ bây giờ?
Để sẵn sàng cho việc bỏ thuế khoán và chuyển sang kê khai vào năm 2026, hộ kinh doanh nên bắt đầu chuẩn hóa hoạt động kinh doanh từ bây giờ.
Một số việc quan trọng cần thực hiện gồm:
-
Thiết lập sổ theo dõi doanh thu, chi phí hàng ngày.
-
Lưu giữ hóa đơn, chứng từ đầu vào để chứng minh chi phí hợp lệ.
-
Cập nhật phần mềm bán hàng, hóa đơn điện tử phù hợp quy định.
-
Làm quen với các ứng dụng kê khai và nộp thuế điện tử.
-
Nhờ đơn vị kế toán chuyên nghiệp hướng dẫn hoặc tư vấn định kỳ để tránh sai sót trong quá trình kê khai.
Hộ kinh doanh trong giai đoạn chuyển đổi
Việc bỏ thuế khoán và chuyển sang kê khai là bước đi phù hợp với xu hướng hiện đại hóa quản lý thuế, giúp hoạt động kinh doanh trở nên minh bạch, công bằng và bền vững hơn. Dù có nhiều thay đổi, nhưng nếu được hướng dẫn đúng cách, hộ kinh doanh hoàn toàn có thể thực hiện dễ dàng và thuận lợi.
Kế toán Việt Anh luôn đồng hành cùng hộ kinh doanh trong quá trình này. Từ việc thiết lập sổ sách, hướng dẫn kê khai, sử dụng hóa đơn điện tử, đến tối ưu chi phí thuế hợp lý. Chúng tôi tin rằng, khi hộ kinh doanh minh bạch hóa hoạt động, ghi chép rõ ràng và quản lý đúng quy định, việc phát triển bền vững và mở rộng quy mô kinh doanh sẽ chỉ còn là vấn đề thời gian.
