Xóa bỏ thuế khoán với hộ kinh doanh từ năm 2026

Tại Nghị quyết 68-NQ/TW ngày 04/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, một trong những điểm rất quan trọng được xác định là xóa bỏ hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh chậm nhất trong năm 2026. 

Ngày 17/5/2025, Quốc hội thông qua Nghị quyết số 198/2025/QH15, trong đó có quy định từ ngày 1/1/2026, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh sẽ không áp dụng phương pháp thuế khoán nữa mà chuyển sang hình thức khai thuế theo doanh thu thực tế, kê khai – nộp thuế theo phương pháp kê khai.

Vì sao bỏ thuế khoán và những lợi ích mang lại cho doanh nghiệp

1. Minh bạch và công bằng hơn

• Việc kê khai doanh thu, chi phí, hóa đơn chứng từ giúp cho hoạt động của hộ kinh doanh minh bạch hơn, dễ kiểm soát thu nhập thực tế.
  
  

• Giảm sự chênh lệch trong nghĩa vụ thuế giữa hộ kinh doanh cá thể nhỏ lẻ và doanh nghiệp có quy mô lớn hơn.

2. Tăng khả năng quản lý và thu ngân sách

• Nhà nước có thông tin thực tế để đánh giá, quản lý thuế hiệu quả hơn, tránh thất thu do thuế khoán có thể không phản ánh đúng doanh thu thực tế.
  

• Việc áp dụng hóa đơn điện tử, máy tính tiền kết nối cơ quan thuế góp phần số hóa, hiện đại hóa hệ thống quản lý thuế. 

Thách thức & vấn đề cần lưu ý khi chuyển đổi

• Thói quen không có hóa đơn đầu vào: Nhiều hộ kinh doanh trước nay mua nguyên vật liệu, hàng hóa mà không giữ hóa đơn, chứng từ đầu vào đầy đủ, sẽ gặp khó khăn khi cần chứng minh chi phí.
  

• Chi phí đầu tư ban đầu: Mua/mượn máy tính tiền có kết nối, sử dụng hóa đơn điện tử, phần mềm kế toán đơn giản — sẽ có chi phí, cả về tiền bạc và thời gian học tập/quản trị.
  

• Rủi ro khi chưa tuân thủ đúng quy định: Có khả năng bị xử phạt, bị truy thu nếu kê khai không đúng hoặc không có hóa đơn, sổ sách minh bạch.
  

• Cần lộ trình & hỗ trợ: Các chuyên gia và tổ chức đề xuất cần có giai đoạn chuyển tiếp, hỗ trợ tuyên truyền, hướng dẫn, miễn phạt trong thời gian đầu cho những hộ chưa quen. 

Cơ chế mới cho hộ kinh doanh kê khai thuế năm 2026 như thế nào?

1. Thời điểm áp dụng

• Từ ngày 1/1/2026, thuế khoán đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh chính thức bị bãi bỏ, chuyển sang phương pháp kê khai dựa trên doanh thu thực tế.
  
  

• Trước đó, từ ngày 1/6/2025, các hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên đã phải sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền kết nối với cơ quan thuế.

2. Phân nhóm doanh thu & áp dụng chế độ kê khai

• Dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) đề xuất phân nhóm hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh theo mức doanh thu để áp dụng hóa đơn điện tử, chế độ kế toán đơn giản, và các yêu cầu kê khai phù hợp.

• Ví dụ, nhóm có doanh thu từ 200 triệu đồng đến dưới 1 tỷ đồng/năm sẽ phải áp dụng hóa đơn điện tử có mã hoặc không có mã của cơ quan thuế; nhóm cao hơn phải dùng hóa đơn điện tử bắt buộc, kế toán đơn giản hoặc tương đương. 

3. Hồ sơ, hóa đơn, sổ sách cần chuẩn bị

• Hóa đơn điện tử: Bắt buộc với các hộ kinh doanh có doanh thu lớn hơn ngưỡng quy định, đặc biệt đối với ngành hàng bán lẻ, dịch vụ có tiếp xúc trực tiếp với khách hàng. 

• Máy tính tiền kết nối cơ quan thuế: Dùng để khởi tạo hóa đơn điện tử, truyền dữ liệu đảm bảo tính minh bạch.
  
  

• Sổ sách kế toán đơn giản: Ghi chép doanh thu thực tế, chi phí hợp lệ – theo hướng dẫn của Bộ Tài chính, hướng tới mẫu đơn giản hơn cho hộ kinh doanh nhỏ. 

Các bước hộ kinh doanh nên thực hiện trước 2026

1. Hoàn thiện việc đăng ký, sử dụng hóa đơn điện tử hoặc máy tính tiền từ sớm, đặc biệt nếu có doanh thu lớn.

2. Lưu giữ hóa đơn chứng từ đầu vào: bắt đầu thay đổi thói quen kinh doanh, mua bán phải có chứng từ để có chi phí hợp lệ khi kê khai.

3. Thiết lập sổ sách kế toán đơn giản: tìm hiểu hoặc sử dụng phần mềm kế toán phù hợp để ghi chép doanh thu, chi phí…

4. Tìm hiểu kỹ luật thuế mới, thông tư hướng dẫn: cập nhật thông tin từ Bộ Tài chính, Cục Thuế địa phương để biết quy định áp dụng cho trường hợp của mình.

5. Chuẩn bị về mặt tâm lý quản lý thay đổi: quen với việc kê khai thay vì “khoán”, với việc có thể bị kiểm tra, phải minh bạch hơn, chuẩn bị cho các chi phí tuân thủ ban đầu.

Việc xóa bỏ thuế khoán đối với hộ kinh doanh từ ngày 1/1/2026 là một bước cải cách mạnh mẽ, thể hiện quyết tâm của Nhà nước trong việc minh bạch hóa hoạt động kinh tế, đảm bảo công bằng, thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân. Tuy có nhiều thách thức không nhỏ cho hộ kinh doanh — đặc biệt là về hóa đơn chứng từ, kê khai thuế, quản trị tài chính — nhưng nếu chuẩn bị kỹ từ nay thì cơ hội để nâng cao năng lực kinh doanh, tiếp cận nguồn hỗ trợ, vốn, thị trường lớn hơn, cũng như tăng uy tín là rất cao.